تحلیل رخداد بارشی شدید منجر به سیل 28 تیر 1394 در استان البرز

      سیل­های ناگهانی ناشی از بارش­های شدید کوتاه‌مدت از مهم­ترین مخاطرات طبیعی محسوب می­شود. تحقیق حاضر با هدف تحلیل سازوکار همدیدی و ترمودینامیکی بارش شدید منجر به سیل 28 تیر 1394 در استان البرز صورت گرفت. براساس ایستگاه­های باران‌سنجی سیجان، کندر و ایستگاه همدید کرج، ویژگی­های بارش و رخداد بارش­های فصل گرم منطقه مشخص شد. در ادامه، داده­های­ آنومالی، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت قائم (اُمگا) و تاوایی در روزهای قبل تا زمان رخداد بارشی در تراز500 و850 هکتوپاسکال و تراز دریا استخراج و براساس نرم‌افزار گرادس ترسیم شد. شاخص­های ناپایداری و نمودار ترمودینامیکی اسکیو - تی برمبنای ایستگاه همدید تهران تحلیل شد. وجود هوای سرد در جو بالا، ایجاد ناوۀ شبه‌پایا، تزریق و تأمین مداوم رطوبت از پهنۀ آبی خزر، کم‌فشار سطح زمین و جریان‌های شمال غربی، مشخصه­های عمدۀ همدیدی حاکم بر رخداد بارشی مذکور محسوب می‌شوند. الگوی غالب در تراز دریا در قبل و زمان رخداد بارش، حاکمیت کم‌فشار حرارتی پاکستان است. سرعت قائم (اُمگا) در زمان رخداد بارشی تقویت‌شده و در تراز850 هکتوپاسکال بیشتر از تراز 500 هکتوپاسکال مشاهده شد. در روز رخداد بارشی بر اثر حرکت نصف‌النهاری جریان‌های تراز بالای جو میزان تاوایی مثبت به 9+ رسیده است. رخداد بارشی مذکور با شاخص شوالتر در شرایط ناپایداری شدید و با شاخص مقدار آب قابل بارش، از بخار آب لازم برای بارش شدید در منطقه برخوردار بوده است. اختلاف حرارتی زیاد بین سطح بالای جو و سطح زمین در فصل گرم موجب بارش­های شدید می­شود. بنابراین، آگاهی از شرایط همدیدی بارش­های شدید منجر به سیل می­تواند به‌عنوان سامانۀ معتبر اخطار سیل در قبل از وقوع بحران حایز اهمیت باشد.